Әһли-Бејт (әлејһимус сәлам) – Бејнәлхалг Хәбәр Аҝентлији- АБНА: Әл-Мајадин Хәбәр Аҝентлијинин мәлуматына ҝөрә, сијаси експертләр Трампын Гәззада атәшкәс планынын әсас мәгамларыны садалајыб вә бу планын бејнәлхалг һүгуг гајдаларына ујғун олмадығыны вурғулајыблар. Онлар хәбәрдарлыг едибләр ки, нәјин баһасына олурса-олсун, дәрһал сүлһүн бәргәрар олмасы мәсәләси ҝәләҹәкдә әдаләтсизлијә, зоракылыға вә гејри-сабитлијә јол ачыр.
Лакин ҝөрүнән одур ки, ҺӘМАС бу плана ҹавабында пландакы гејри-мүәјјәнликләрдән өз хејринә истифадә едиб вә топу АБШ вә сионист режимин мејданына атыб.
Сијаси експертләр вурғулајыблар ки, АБШ президенти Доналд Трампын Гәззә илә бағлы тәклиф етдији планын әсас елементләри бејнәлхалг һүгугун фундаментал гајдалары вә сионист режимини ишғал олунмуш Фәләстин әразиләриндә гејри-гануни мөвҹудлуғуна сон гојмаға чағыран Бејнәлхалг Әдаләт Мәһкәмәсинин 2024-ҹү ил мәсләһәт рәји илә бөјүк өлчүдә ујғун ҝәлмир.
Мүтәхәссисләр 11 бәнддә Трампын планында әсас гејри-мүәјјән мәгамлары гејд едибләр:
1. Фәләстинлиләрин өз мүгәддәратыны тәјинетмә һүгугу, хүсусилә бејнәлхалг һүгуга әсасланан мүстәгил дөвләтин гурулмасы бу планда тәмин едилмир вә Гәззанын јенидән гурулмасы, Фәләстин Мухтаријјәтинин ислаһаты вә сионист режим илә фәләстинлиләр арасында диалогла бағлы гејри-мүәјјән илкин шәртләрә табедир.
2. “Мүвәггәти Кечид Һөкумәти” фәләстинлиләри тәмсил етмир, онларын өз мүгәддәратыны тәјинетмә һүгугуну позур вә леҝитимлији јохдур. Бундан әлавә, дахили Фәләстин дөвләтинә кечид үчүн һеч бир хүсуси мејар вә ја мүддәт нәзәрдә тутулмур. АБШ президентинин нәзарәтиндә олан “Сүлһ Шурасы” нә БМТ-нин, нә дә чохтәрәфли вә шәффаф нәзарәт алтында дејил, АБШ исә сионист режимин садиг дәстәкчисидир вә дүрүст васитәчи дејил.
3. “Бејнәлхалг Сабитлији Бәрпа Едән Гүввәләр” Фәләстин халгынын вә БМТ-нин нәзарәтиндән кәнарда олаҹаг вә бу план сионист ишғалыны АБШ-ын рәһбәрлик етдији ишғалла әвәз едәҹәк.
4. Гәззанын тәрксилаһынын сон битмә мүддәти јохдур вә әҝәр бу, даимидирсә, Гәззаны Исраилин тәҹавүзү гаршысында мүдафиәсиз гоја биләр. Диҝәр тәрәфдән, бәјанатда фәләстинлиләрә гаршы бејнәлхалг ҹинајәтләр төрәдән вә диҝәр өлкәләрә гаршы тәҹавүзлә реҝионда сүлһ вә тәһлүкәсизлији тәһдид едән сионист режиминин Гәззә Золағында тәрксилаһ едилмәси барәдә һеч нә дејилмир.
5. “Екстремизмин” арадан галдырылмасы јалныз Гәзза контекстиндә гејд едилир, бир һалда ки, анти-Фәләстин вә әрәб әһвал-руһијјәси, екстремизм вә ачыг шәкилдә сојгырыма тәһрик ишғал олунмуш Фәләстин әразиләриндә сионистләрин һаким дискурсунун характерик әламәтләридир.
6. “Игтисади Инкишаф Планы” вә “Хүсуси Игтисади Зона” Фәләстин ресурсларынын гејри-гануни хариҹдән истисмарына сәбәб ола биләр.
7. Бу планда сионист режим вә Гәззәјә гејри-гануни һүҹумларыны давам етдирән дөвләтләрин фәләстинлиләрә мүһарибәнин ҝәтирдији гејри-гануни зәрәрләри өдәмәк өһдәлији јохдур.
8. Планда бүтүн сионист мәһбусларын азад едилмәсинә зәманәт верир, лакин јалныз мәһдуд сајда фәләстинли мәһбуслар азад едиләҹәк.
9. Бу планда һеч бир шәкилдә сионист режимин Фәләстин халгына гаршы бејнәлхалг ҹинајәтләри вә инсан һагларынын позулмасына ҝөрә ҹавабдеһлији нәзәрдә тутулмур вә әдаләтә садиглик јохдур.
10. Бу план сионист режимин Шәрги Гүдс дә дахил олмагла Иордан чајынын гәрб саһилиндәки гејри-гануни мәскунлашмаларына, сәрһәдләрә, тәзминат вә гачгынлара сон гојмаг кими диҝәр фундаментал мәсәләләри әһатә етмир.
11. План, истәр БМТ Баш Ассамблејасынын, истәрсә дә Тәһлүкәсизлик Шурасынын, истәрсә дә Бирләшмиш Милләтләр Тәшкилатынын Фәләстинли Гачгынлара Јардым вә Ишләр үзрә Аҝентлијинин (УНРWА) фәләстинлиләрә јардым вә дәстәк үчүн һәјати әһәмијјәт кәсб едән ролуну тәмин етмир.
ҺӘМАС-ын АБШ-ын атәшкәс планына ағыллы ҹавабы
Бу бахымдан Исраил мәсәләләри үзрә експерт Фирас Јағи Фәләстинин Шаһаб Хәбәр Аҝентлијинә вердији мүсаһибәсиндә ҺӘМАС-ын “Нетанјаһу-Трамп” планына ағыллы ҹаваб вермәсини “олдугҹа мәсулијјәтли” адландырыб. Онун фикријҹә ҺӘМАС мүзакирәләрә сон гојмаға вә топу Исраилин баш назири Бинјамин Нетанјаһу вә АБШ президенти Доналд Трампын мејданчасына өтүрмәјә мүвәффәг олуб.
Јағи давам едәрәк билдириб: “ҺӘМАС мәсулијјәтлә һәрәкәт етди вә билаваситә онун мәсулијјәт саһәсинә дахил олан мәсәләләрә, јәни мәһбуслар мәсәләси вә һөкумәтин тәһвил верилмәсинә бирбаша реаксија верди, лакин Гәзза золағынын ҝәләҹәји вә тәрксилаһ кими даһа бөјүк милли мәсәләләри бүтүн Фәләстин иҹмаларынын вә васитәчиләрлә даһа ҝениш данышыглар чәрчивәсиндә баш вермәли олдуғуну билдирди.
Јағи әлавә едиб ки, ҺӘМАС "һә" вә ја "јох" ҹавабынын инһисарыны гәбул етмәјиб вә диҝәр мүһүм вә һәлледиҹи мәсәләләри диҝәр фәләстинлиләрин там гәрарына бурахыб.
О, тәһлилини белә јекунлашдырыб ки, ҺӘМАС мәсулијјәтли олдуғуну, данышыглара гадир олдуғуну вә һәлл јолу тапмаға чалышдығыны бир даһа сәриштә илә сүбут едә билиб. ҺӘМАС-ын ҹавабы еләдир ки, һеч ким һәрәкаты мәһбус мүбадиләси разылашмасына мане олмагда мәсулијјәт дашыја билмәз.
О, тәһлилини белә јекунлашдырыб ки, ҺӘМАС мәсулијјәтли, данышыглар апара билән вә һәлл јолу тапмаға садиг олдуғуну бир даһа сәриштә илә сүбут етди. ҺӘМАС-ын ҹавабы еләдир ки, һеч ким һәрәкаты мәһбус мүбадиләси разылашмасына мане олмагда мәсулијјәт дашымагда идди едә билмәз.
Sizin rəyiniz