Әһли Бејт (әлејһимус-сәлам) - АБНА – Хәбәр Аҝентлији- Сәфәр ајынын 20-и “Әрбәин” ҝүнүдүр, јәни Имам Һүсејнин (ә) вә сәһабәләринин шәһадәтинин 40-ҹы ҝүнүдүр. Әлбәттә, унутмаг олмаз ки, Имам Һүсејнин (ә) әһли-әјалынын әсарәтиндән дә 40 ҝүн кечир. Кәрбәла вагиәси илә бағлы Сәфәр ајынын 20-нә тәсадүф едән һадисәләр ашағыдакылардан ибарәтдир:
1. ИМАМ ҺҮСЕЈН (Ә) ВӘ КӘРБӘЛА ШӘҺИДЛӘРИНИН ӘРБӘИНИ
61-ҹи һиҹри-гәмәри илинин сәфәр ајынын 20-и Ашура фаҹиәси, Имам Һүсејн (ә) вә достларынын шәһадәти, еләҹә дә, о һәзрәтин әһли-әјалынын әсарәтинин гырхынҹы ҝүнүнә тәсадүф едир. Сејид ибн Тавус “Лүһуф” китабында јазыр ки, Әһли-бејт әсирләри Шамдан јола дүшүб Ирага чатдыгда, карванын рәһбәриндән онлары Кәрбәлаја апармасыны истәдиләр. Карванын рәһбәри онларын истәјини јеринә јетирди. Әсирләр Кәрбәлаја чатдыгда, Имам Һүсејнин (ә) зијарәтинә ҝәлән Ҹабир ибн Абдуллаһ Әнсари вә Һашимиләрдән бир дәстә илә гаршылашдылар. Онлар бирликдә Кәрбәлаја дахил олуб, шәһидләрә матәм сахлајараг әзадарлыг етдиләр. Бу әзадарлыг әтраф мәнтәгәләрдә чадырларда јашајан гәбиләләрә чатды. Онлар да бу матәмә гошулуб, бир нечә ҝүн јас мәҹлисләри гурдулар. (“Лүһуф”, Сејид ибн Тавус, сәһ.142.)
2. ҸАБИР ИБН АБДУЛЛАҺ ӘНСАРИНИН КӘРБӘЛА ЗИЈАРӘТИ
Ислам Пејғәмбәринин (с) сәһабәси Ҹабир ибн Абдуллаһ Әнсари Мәдинәдән һәрәкәт едиб, 61-ҹи һиҹри-гәмәри илинин сәфәр ајынын 20-дә, Имам Һүсејнин (ә) шәһадәтинин 40-ҹы ҝүнү Кәрбәлаја дахил олур вә Әтијјә Овфи адлы бир шәхслә Имам Һүсејнин (ә) гәбрини зијарәт едир. Әтијјә Овфи дејир: “Ҹабир ибн Абдуллаһ Әнсари илә бирликдә Имам Һүсејнин (ә) гәбрини зијарәт етмәк мәгсәдилә Мәдинәдән һәрәкәт едиб Кәрбәла торпағына чатдыгда, Ҹабир Фәрат чајында гүсл едиб өзүнү әтирләди вә зикр дедији һалда мүгәддәс гәбрә јахынлашды. Мәнә деди: “Әлими гәбрин үстүнә гој!” Мән Ҹабирин әлини Имамын (ә) гәбринин үстүнә гојдугда, һушдан ҝетди. Мән онун үзүнә су сәпдим ки, ајылсын. Ҹабир өзүнә ҝәлиб үч дәфә “Ја Һүсејн!” деди. Сонра әлавә етди: “Дост доста ҹаваб вермәзми?” Сонра өз-өзүнә белә деди: “Ҹабир, ҹавабмы ҝөзләјирсән? Бир һалда ки, Һүсејн өз ганына бојанмыш вә башы бәдәниндән ајрылмышдыр.” Ҹабир Имам Һүсејнә (ә) вә о һәзрәтин әтрафында дәфн олунан шәһидләрә салам-салават ҝөндәрдикдән сонра деди: “Мүһәммәди һагг олараг пејғәмбәрлијә сечән Аллаһа анд олсун ки, биз дә сиз шәһидләрин әмәлләринә шәрикик!” Мән Ҹабирә дедим: “Ахы биз бир иш ҝөрмәмишик (Кәрбәла шәһидләри илә бирҝә дөјүшмәмишик), онлардыр шәһид!” Ҹабир деди: “Еј Әтијјә! Бир ҝүн һәбибим Рәсулуллаһын (с) белә бујурдуғуну ешитдим:
“Һәр ким бир зүмрәни севсә, һәмин зүмрә илә мәһшур олар вә һәр ким бир зүмрәнин әмәлини севсә, һәмин зүмрәнин әмәлинә шәрик олар!” (“Биһарул-әнвар”, ҹ.65, сәһ.130.)
3. ӘҺЛИ-БЕЈТ ӘСИРЛӘРИНИН КӘРБӘЛА ВӘ ЈА МӘДИНӘЈӘ ГАЈЫДЫШЫ
Бәзи мәнбәләрдә Әһли-бејт әсирләринин “Әрбәин” ҝүнү Шамдан Кәрбәлаја, бәзи мәнбәләрдә исә Мәдинәјә дахил олдуглары ҝөстәрилир. Лакин тарихчиләр арасында әсирләрин “Әрбәин” ҝүнү Кәрбәлаја гајытдыглары илә бағлы фикир ајрылығы мөвҹуддур. Сејид ибн Тавус “Лүһуф” китабында, Шејх Аббас Гумми дә “Мүнтәһәл-амал” китабында Имам Һүсејнин (ә) әһли-әјалынын Шамдан гајыдаркән Кәрбәлаја дөндүкләри һагда мәлумат верилир. Гејд етдијимиз кими, әсирләр карваны Кәрбәлаја чатдыгда, Пејғәмбәр (с) сәһабәси Ҹабир ибн Абдуллаһ Әнсаринин бир груп Һашими илә Имам Һүсејнин (ә) вә Кәрбәла шәһидләринин зијарәтинә ҝәлдикләрини дә ҝөрүрләр. (Ҹабир ибн Абдуллаһ Әнсаринин Сәфәр ајынын 20-дә – Әрбәин ҝүнү Кәрбәлаја дахил олдуғуну нәзәрә алдыгда, әсирләр карванынын да һәмин ҝүн Кәрбәлаја дахил олдуғуну демәк олар.)
Шејх Мүфид вә Шејх Туси кими диҝәр алимләр исә Әһли-бејт әсирләринин Сәфәр ајынын 20-дә Мәдинәјә дахил олдугларыны гејд етмишләр.
4. ИМАМ ҺҮСЕЈНИН (Ә) МҮГӘДДӘС БАШЫНЫН ПАК БӘДӘНИНӘ ГОВУШМАСЫ
Бәзи мәнбәләрдә ҝөстәрилир ки, Кәрбәла шәһидләринин шәһадәтинин 40-ҹы ҝүнү Имам Сәҹҹад (ә) атасы Имам Һүсејнин (ә) мүгәддәс башыны Шамдан Кәрбәлаја ҝәтириб, о һәзрәтин гәбриндә дәфн едир.
ӘРБӘИН ВӘ АЛИМЛӘР АРАСЫНДА ФИКИР АЈРЫЛЫҒЫ
Биринҹи нәзәр: “Һәбибүс-сијәр” адлы тарих китабында јазылыр: “Језид Кәрбәла шәһидләринин мүгәддәс башларыны Әли ибн Һүсејнә (ә) (Имам Сәҹҹада) верди вә о һәзрәт дә сәфәр ајынын 20-и – Әрбәин ҝүнү шәһидләрин башларыны пак бәдәнләринә говушдурдугдан сонра Мәдинәјә доғру һәрәкәт етди. (“Нәфәсүл-мәһмум”, әсәриндән нәглән, сәһ.466.)
Әбу Рејһан Бируни дә “Асарул-багијә” әсәриндә јазыр: “Сәфәр ајынын 20-дә, “Әрбәин” ҝүнү Әһли-бејт әсирләри Шамдан Кәрбәлаја чатыб, Имам Һүсејнин (ә) мүгәддәс башыны гәбриндә дәфн етдиләр.” (Мәгтәлүл-Һүсејн (ә) китабындан нәглән, Мүгәррәм, сәһ.371.) Сејид ибн Тавус “Лүһуф” китабында (сәһ.82), Ибн Нәма да “Мусирул-әһзан” китабында (сәһ.107) бу нәзәри ирәли сүрмүшләр.
Икинҹи нәзәр: Бәзи тарихчиләр дә Имам Һүсејнин (ә) әһли-әјалынын Ашура фаҹиәсиндән бир ил сонра, јәни 62-ҹи һиҹри-гәмәри илинин Сәфәр ајынын 20-дә Кәрбәлаја ҝәлдикләри вә елә һәмин илдә Имам Һүсејнин (ә) мүгәддәс башыны өзләри илә ҝәтириб о һәзрәтин гәбриндә дәфн етдикләри һагда мәлумат вермишләр. Ибн Ҹовзи јазыр: “Әһли-бејт әсирләри Шамдан гајыдаркән Кәрбәлаја дөнмәмиш вә бирбаша Мәдинәјә үз тутмушлар. Онлар Имам Һүсејнин (ә) мүгәддәс башыны өзләри илә бирликдә Мәдинәјә апармыш вә сонрадан Кәрбәлаја гајыдыб о һәзрәтин гәбриндә дәфн етмишләр.” “Гәмгам-Зәххар” әсәриндә (сәһ.586) јазылыр: “Кәрбәладан Куфәјә вә Куфәдән дә Шама гәдәр олан мәсафәни нәзәрә алдыгда, Имам Һүсејнин (ә) әһли-әјалынын 61-ҹи һиҹри-гәмәри илинин сәфәр ајынын 20-дә Кәрбәлаја дахил олмасы мүмкүнсүз вә ағласығмаз бир мәсәлә олдуғуну демәк олар. Әһли-бејт әсирләринин Кәрбәлаја дөнүшү нөвбәти илдә, јәни 62-ҹи һиҹри-гәмәри илиндә баш вермишдир. Ҹабир ибн Абдуллаһ Әнсари дә елә 62-ҹи илдә Имам Һүсејнин (ә) зијарәтиндә олмушдур.”
Үчүнҹү нәзәр: Шејх Мүфид вә Шејх Туси кими бәзи алимләр исә Әһли-бејт әсирләринин сәфәр ајынын 20-дә Мәдинәјә дахил олдугларыны гејд етмишләр. “Мисбаһ” китабында јазылыр: “Имам Һүсејнин (ә) әһли-әјалы Имам Сәҹҹад (ә) илә бирликдә сәфәр ајынын 20-дә Мәдинәјә чатмышлар.
Мәнбәләр: “Лүһуф”, Сејид ибн Тавус; “Тәгвими-шиә”, Әбдүлһүсејн Нишапури-1387; “Мәфатиһи-новин”
Диггәт: Хәбәрдән истифадә етдикдә мәнбәјә истинад лазымдыр
