Әһли-Бејт (әлејһимус сәлам) – Бејнәлхалг Хәбәр Аҝентлији- АБНА: ИРНА Хәбәр Аҝентлијинин вердији мәлумата ҝөрә, Франсадакы Лувр Музејиндән бөјүк вә ҝөрүнмәмиш бир оғурлугдан сонра бу музеј јенидән хәбәр башлыгларында јер алды. Лакин дејилмәјән шеј, Луврдакы бир чох гәдим әсәрин Иран да дахил олмагла Гәрби Асија өлкәләриндән талан едилмәсидир.
Парисдәки Лувр Музејинин дәһлизләриндә, минләрлә тарихи шаһ әсәрин үзәриндә јумшаг ишыгларын парладығы дәһлизләрдә, Иран мәдәни әсәрләри коллексијасы Гәрби Асијанын гәдим сивилизасијасындан улдузлар кими парлајыр.
Иранын шөһрәтинин символу олан бу хәзинәләр тәкҹә ҝөзәллик һекајәсини данышмыр, һәм дә тарихин гејри-бәрабәр фәсилләринин изләрини дашыјыр; мүстәмләкәчи таланларынын вә ганунсуз көчүрмәләрин бу ирсин вәтән гуҹағына гајтарылмасы илә бағлы һүгуги вә етик мүзакирәләрә сәбәб олдуғу фәсилләр.
Бу көчүрмәләр јалныз Гаҹар вә Пәһләви дөврүндәки гејри-бәрабәр мүгавиләләрин нәтиҹәси дејил, һәм дә Авропанын мүстәмләкә мәдәни сијасәтинин символудур.
Луврда Иран әсәрләринин тарихи
550.000-дән чох әсәрин јерләшдији Лувр, Авропа мүстәмләкә дөврүндән бәри шәрг әсәрләринин топланмасында мүһүм рол ојнајыб. Луврун о вахткы директору Жан-Лүк Мартинез 2016-ҹы илдә музејин коллексијасындакы Иран әсәрләринин сајы илә бағлы дәгиг бир рәгәм олмадығыны билдирмишди. Лакин диҝәр мәлуматлара ҝөрә, Лувр дүнјанын апарыҹы музејләриндән биридир вә Иран тарихи вә мәдәнијјәтинин мүһүм бир һиссәсини өзүндә сахлајыр.
Гаҹар вә Пәһләви дөврләриндә Гәрб ҝүҹләринин тәсири алтында апарылан археоложи газынтылар минләрлә әшјанын Авропаја көчүрүлмәсинә сәбәб олуб. Мәсәлән, 1895-ҹи илдә Франса һөкумәти Иран бојунҹа антик әшјалар кәшф етмәк үчүн мүстәсна һүгуг әлдә етди вә гејри-бәрабәр мүгавиләләрә әсасән Иранын тарихи абидәләри вә галыглары ики һиссәјә бөлүндү: јарысы Ирана, јарысы исә Франсаја. Бу тенденсија Луврда Иран әсәрләринин ҝениш јајылмасына јол ачды.
Диггәтәлајиг Нүмунәләр: Оғурланмыш плитәләрдән Кәлмакерә Мағарасындан олан әшјалара гәдәр
Ән диггәтәлајиг һаллардан бири Теһрандакы биналардан оғурланмыш вә Лувр Музејинин "Ислам Ираны" бөлмәсиндә нүмајиш етдирилән тарихи плитәләрлә бағлыдыр. Сәфәви вә Гаҹар дөврләринә аид олан бу плитәләрин Иран пајтахтындакы тарихи мәсҹидләрдән вә һамамлардан чыхарылараг гануни иҹазә олмадан Франсаја көчүрүлмәсидир. Иран мәдәни ирс мүтәхәссисләри бу көчүрмәни гачагмалчылыг вә талан һесаб едир вә сорушурлар: "Теһрандан оғурланмыш тарихи плитәләрин Луврда нә иши вар?"
Һәмчинин, ҝөркәмли Иран рәссамы Камал әл-Мүлкүн бәзи әсәрләри Луврда сахланылыр.
Археолоҝија саһәсиндә Луристандакы Кәлмакерә Мағарасы аҹы бир нүмунәдир. Дүнјанын алтынҹы ән бөјүк хәзинәси кими танынан мағара 2005-ҹи илдә кәшф едилмиш вә орадан ритонлар, лөвһәләр вә бүрүнҹ һејкәлҹикләр кими әшјалар талан едилмишдир. Бу әшјаларын бир чоху, о ҹүмләдән сахсы габлар вә бүрүнҹ габлар Лувр кими музејләрә апарылмышдыр.
Иранын мәдәни әсәрләрин ҝери гајтарылмасы үчүн һүгуги вә дипломатик сәјләри
Сон илләрдә Иран Франсадакы Лувр Музеји дә дахил олмагла Гәрб музејләриндән талан едилмиш мәдәни әсәрләрин ҝери гајтарылмасы үчүн ҝениш сәјләр ҝөстәрәрәк һүгуги вә дипломатик јанашмалара диггәт јетириб. Мәлуматлара ҝөрә, 2005-ҹи илдән бәри 3000-дән чох оғурланмыш вә гачагмалчылыг јолу илә ҝәтирилмиш әшјалар өлкәјә гајтарылыб вә һазырда бејнәлхалг мәһкәмәләрдә вә дипломатик каналлар васитәсилә 13 тарихи әмлакын ҝери гајтарылмасы иши давам етдирилир.
Бундан әлавә, Иран Гәрб һәрраҹчыларына гаршы һүгуги ишләрдә, мәсәлән, Пәһләви аиләсинин әмлакынын Франсадан вә диҝәр өлкәләрдән ҝери гајтарылмасы ҹәһдиндә артефактларын ганунсуз чыхарылмасыны сүбут етмәк үчүн бејнәлхалг мүгавиләләрдән истифадә едиб вә Белчика мәһкәмәсинин 2014-ҹү илдә (35 иллик тәгибдән сонра) антик әшјаларын гајтарылмасы илә бағлы гәрары кими уғурлар газаныб. Һүгуг мүтәхәссисләри дипломатик тәзјигин ҝүҹләндирилмәсинин вә Луврдан артефактларын ҝери гајтарылмасыны сүрәтләндирмәк үчүн УНЕСҸО конвенсијаларындан истифадәнин ваҹиблијини вурғулајырлар ки, бу да тәкҹә милли ирсин горунмасына көмәк етмир, һәм дә Иранын бејнәлхалг аренада мәдәни һүгугларынын бәрпасыны символизә едир.
Милли ирсин ҝери гајтарылмасы; Иран гүруру вә кимлијинин дирчәлдилмәси
Луврда Иран артефактларынын горунмасы, ҝөзарды едилә билмәјән мүстәмләкә таланчылығынын вә ганунсуз оғурлуғун символудур. Бу ирсин әсл саһиби олан Иран, дипломатијаны вә һүгуги фәалијјәтләри ҝүҹләндирмәклә тарихдәки пајыны ҝери алмалыдыр. Лувр Музеји нәинки дүнја хәзинәси дејил, әксинә һәлә сағалмамыш мүстәмләкә јараларыны хатырладыр.
Sizin rəyiniz