Әһли Бејт (әлејһимус-сәлам) - АБНА – Хәбәр Аҝентлијинин вердији хәбәрә әсасән, Новруз дини бајрам дејил. Амма буна бахмајараг Новруз бајрамы силеји-рәһм-гоһумлары ахтармаг, бөјүкләрә еһтирам ҝөстәрмәк, күслүләрин барышмасы вә с. Ислами көкләрә малик олан вә Ислам дөвләтләриндә јашајан вә гәдим ҝүнәш тәгвиминдән истифадә едән халгларын милли бајрамыдыр. Бу бајрамы гејд етмәк әҝәр хурафатларла бирҝә һәјата кечирилмәзсә мәсәлән, гоншуја гулаг асды, папаг атмаг (имакны олмајан әзијјәт олдуғу үчүн вә иҹазәсиз киминсә һәјәтинә ҝирилиб евинә папаг атыларса), хоруз дөјүшдүрмәк (һејванлара әзаб олдуғу үчүн), аловун үстүндән атылыб “ағырлығым бурда галсын” демәк (хүрафат олдуғу үчүн) вә бу кими диҝәр шејләри һәјата кечиртмәклә олмазса чаһаршәнбәсиз Новрузу гејд етмәк бидәт вә һарам сајылмыр.
Бу мәсәлә илә бағлы Шиә Аләминин Тәглид Мәрҹәләринә суаллар верилиб ки, сајтымызын охуҹуларына тәгдим едирик:
Суал: Салам. Новруз бајрамы һаггында рәјиниз нәдир? Бу ҝүнү бајрам кими гејд едә биләрикми?
Ҹаваб: Салам. Ајәтуллаһ Вәһид-дәфтәрхана: Бәли олар, гоһум-әгрәбаја баш чәкмәк кими ҝөзәл ишләри олдуғу үчүн бәјәниләндир. Амма бу шәртлә ки, ичиндә олан мәнфи шејләр тәрк олунусун.
Мәсәлән; баһалы палтар алыб өзүнү, вар-дөвләтини диҝәрләрләрини ҝөзүнә чәкмәк вә диҝәр бәјәнилмәјән шејләри.
Суал: Салам. Новруз бајрамыны, бајрам кими гејд етмәк, шәнлик кечиртмәк олармы?
Ҹаваб: Салам. Ајәтуллаһ Мәкарим дәфтәрхана: Бајрам кими гејд етмәјин ејби јохдур. Лакин һарам ишләрә јол верилмәсин.
Суал: Салам. Новруз бајрамыны бајрам кими гејд етмәк олармы?
Ҹаваб: Салам. Ајәтуллаһ Фазил-дәфтәрхана: Бәли олар.
Суал: Салам. Билмәк истәјирдик Ајәтуллаһ Беһҹәтин Новруз бајрамы барәдә нәзәри нәдир? Шәриәт бахымындан Новрузу гејд етмәк олармы?
Ҹаваб: Салам. Ајәтуллаһ Беһҹәт-дәфтәрхана: Бәли олар.
Суал: Салам. Новруз бајрамында халгымызын һансы адәтләри бәјәнилир вә һансылары етмәк һарамдыр? Јәни сәмәни сахламаг, тонгал галамаг, папаг атмаг вә с.
Ҹаваб: Салам. Ајәтуллаһ Хаменеи дәфтәрхана: Ислама зидд олан шејләри етмәк олмаз. Мәсәлән “гулагасдыја ҝетмәк” вә бу кими ишләр.
Суал: Салам. Мән Новрузу бајрамында јандырылан тонгал һаггында сорушмаг истәјирәм бу тонгалы галајыб үстүндән атылмаг олармы? Адәтдир ки, атыланда инсанлар ағырылығым уғурлуғум бу тонгалын үстүнә дејирләр. Бу ифадәләри демәк инсаны ҝүнаһа салмыр ки?
Ҹаваб: Салам. Ајәтуллаһ Систани дәфтәрхана: Бу иш хурафатдыр вә хурафат олмаз.
Суал: Салам. Новруз бајрамыны бајрам кими гејд етмәк олармы? Бу ҝүндә хүсуси ширнијјатлар, јемәкләр биширмәк олармы?
Ҹаваб: Салам. Ајәтуллаһ Систани дәфтәрхана: Бәли олар. Амма Исламла мүхалифлик едән шејләри тәрк етмәк етмәклә.
Мәсәлән, гоншуја гулаг асды, папаг атмаг (имакны олмајан әзијјәт олдуғу үчүн вә иҹазәсиз киминсә һәјәтинә ҝирилиб евинә папаг атыларса), хоруз дөјүшдүрмәк (һејванлара әзаб олдуғу үчүн), аловун үстүндән атылыб “ағырлығым бурда галсын” демәк (хүрафат олдуғу үчүн) вә бу кими диҝәр шејләри тәрк етмәклә Новрузу гејд етмәк олар.
Суал: Салам. Новруз бајрамында бәзи адәтләримиз вар. Мәсәлән јумурта дөјүшдүрмәк, (бәзән јумурта дөјүшдүрүб, удан удузан тәрәфдән јумуртасыны алыр) Бајрамда јумурта дөјүшдүрүб, гапы пусмаг олармы?
Ҹаваб: Салам. Ајәтуллаһ Систани-дәфтәрхана: Бу ишләр дүзҝүн дејил. Истәр Новруз вахты, истәр башга вахт олмаз.
Ајәтуллаһ Мәкаримин дәфтәрханасы:
“Һәдис күллијатларында мөвҹуд олан бәзи һәдисләрдән белә ҝөрүнүр ки, Новруз дини бајрамдыр. Амма буну да гејд етмәк лазымдыр ки, бу һәдисләрин нә дәрәҹәдә мөтәбәр олмасы барәсиндә бөјүк шүбһәләр вар. Она ҝөрә дә бу һәдисләри там доғру гәбул етмәк лазым дејил. Новруз Ислами көкләрә малик олан вә ја дини бајрам дејил. Буна бахмајараг Новруз бајрамы Ислам дөвләтләриндә јашајан вә гәдим ҝүнәш тәгвиминдән истифадә едән халгларын милли бајрамыдыр. Бу бајрамы гејд етмәк бидәт вә һарам сајылмыр. Неҹә ки, Јени ил, аналар ҝүнү, бејнәлхалг гадынлар ҝүнү вә с. диҝәр өлкәләрин милли бајрамлары бидәт дејил. Гејд едилән бајрамлар она ҝөрә бидәт сајылмыр ки, бу бајрамлар Ислама вә шәриәтә аид едилмир. Новруз Иранда вә диҝәр өлкәләрдә гејд олунур вә шиә мүҹтеһидләри буна нормал мүнасибәт ҝөстәрир. Бу бајрамда Аллаһа дуалар едилир, валидејнләр вә гоһумлар зијарәт едилир (силеји-рәһм), күсүлүләр барышыр, евләрдә тәмизлик ҝөрүлүр вә с. Лакин бәзи тонгалдан тулланмаја етигад вә с. кими динә зидд адәтләрдән чәкинилмәлидир.”
Диггәт: Хәбәрдән истифадә етдикдә мәнбәјә истинад лазымдыр