Мүсәлман гадын кимләрин јанында һиҹаба риајәт етмәлидир? Даһа доғрусу мәһрәм вә намәһрәм кимләрдир?

Суал:

Салам! Һиҹаблы гадынлар кимләрин јанинда һиҹаба риајәт етмәлидир?

Хагани Мәммәдов

Ҹаваб:

Әлејкә салам вә рәһмәтуллаһи вә бәрәкатуһ! Аллаһ Тәаланын бујудуғу кими, мүсәлман гадын, намәһрәм кишиләрин јанында, мүтләг һиҹаба риајәт етмәлидир. Елә буна ҝөрәдә Ислам дининдә инсанлар ики гисмә бөлүнүр: 1- Мәһрәмләр. 2-Намәһрәмләр.

1- Мәһрәм о кәсләрә дејилир ки, онлара бахмаг јахуд онларын диҝәрләринә бахмасына, диҝәр инсанлара нисбәтдә һеч бир мәһдудијјәт гојулмајыб вә онларла евләнмәк гадағандыр (ахрынҹы дејилән әр вә арвада аид дејилдир онларын һөкмү ајрыдыр).

Мәһрәмијјәт үч јол илә һасил олур.

1- Нәсәб јолу илә (Доғум јолу илә)

2- Издиваҹ јолу илә (Евләнмәк јолу илә)

3- Рза јолу илә (Бир гдынын башга бир ушаға сүд вермәк јолу илә)

А)- Нәсәб јолу илә мәһрәм оланлар 7 груп инсандыр ки, онларын бир-бири илә издиваҹ етмәләри һарамдыр.

1- Ана вә Бөјүк нәнә.

2- Гыз вә гызын ушаглары вә ушагларынын ушаглары.

3- Баҹы.

4- Баҹы ушаглары вә баҹы ушагларынын ушаглары.

5- Гардашы ушаглары вә гардаш ушагларынын ушаглары.

6- Биби вә әми (истәр өз бибиси вә әмиси олсун истәрсәдә ата вә ја анасынын бибиси вә ја әмиси олсун).

7- Дајы вә Хала (истәр өз дајы вә халасы олсун истәрсәдә ата вә ананын дајы вә халасы олсун).

Гадын вә гызлара мәһрәм оланлар

1- Ата вә баба.

2- Оғул вә оғул нәвәси.

3- Гардаш вә гардаш оғлу.

4- Баҹы оғлу вә баҹы оғлу.

5-Әми (истәт өз әмиси итәрсәдә ата вә ја анасынын әмиси).

6- Дајы (истәр өз дајысы истәрсәдә ата вә ја анасынын дајысы).

Б)- Издиваҹ јолу илә мәһрәм оланлар

Оғлан евләнәрсә бу заман бир нечә шәхс, гыз еви тәрәфиндән, она вә оғланларына мәһрәм олур (јәни Бәјдадаш вә онун оғлан ушаглары онларла евләнә билмәз. Мәҝәр бәјин балдызы. О, да әҝәр бәјин ханымы дүнјасын дәјишәрсә вә јахуд ханымы ондан бошанарса, бу заман бәј, балдызы илә евләнмәк һүгугуна маликдир).

1- Бәјдадашын өз ханымы.

2- Оғланын гајнанасы вә гајынанасынын анасы... (Бәј һәр һансы бир гыз илә, истәр даими истәрсәдә гејри даими кәбин кәсәрсә, гајнанасы вә гајынанасынын анасы... әбәди олараг бәјдадаша мәһрәм олурлар, јәни әҝәр оғлан ханымы илә бошанарса јахуд ханымы дүнјасын дәјишәрсә бу заман бәјин бунларла һеч ҹүр евләнмәк һүгугу јохдур).

2- Өз ханымынын гызы, бахмајараг ки, о гыз, өз гызы олмаја (әлбәтдә бу о заман баш верә биләр ки, оғлан кәбин кәсдији ханымла бир јатағда јата вә ҹинси әлагәдә ола. Амма әҝәр садәҹә кәбин кәсиләрсә, лакин ҹинси јахынлыг олмазса вә оғланын ханымы дүнјасыны дәјишәрсә јахуд ондан бошанарса бу заман оғланын гејд олунан гыз илә евләнмәк һүгугу вардыр).

4- Әҝәр бир киши бир гадынла евләнәрсә бу заман бу гадын, кишинин башга арваддан олан оғлуна мәһрәмдир вә онунла евләнә билмәз.

5- Һәр бир кишинин оғлу евләнәрсә бу заман онун ҝәлни, кишијә мәһрәм олур (јәни ҝәлин, гјнатанын јанында ади һалларда башыачыг ҝәзидији кими ҝәзә биләр. Амма онунла әбәди олараг евләнә билмәз).

Евләнмәк јолу илә гыз вә гадынара мәһрәм олан инсанлар.

1- Әр

2- Гајыната вә гајынатанын атасы.

3- Әрин оғуллары вә нәвәләри, бахмајараг ки, гадынын өз оғлу вә нәвәләри дејилдир.

4- Анасынын әри (јәни аталығы, әлбәттә аталығы анасы илә ҹинси јахынлыг едибсә, бу һалда, аталығына мәһрәмдир вә онун јанында башыачыг ҝәзә биләр лакин һеч заман онунла евләнә билмәз).

5- Гызынын әри (јәни гајынана өз језнәсинин јанында башыачыг ҝәзә биләр).

В)- Рза (сүд вермәк) јолу илә мәһрәм оланлар

Әҝәр бир гадын, мүәјјән шәртләр чәрчивәсиндә бир ушаға өз сүдүн әмиздирәрсә, бу заман бәзи инсанлар мәһрәм олур.

1- Ушаг, дири гадынын сүдүн әмә.

2- Гадынын вердији сүд һарам сүд олмаја (јәни Аллаһ узаг етсин, гадын зина јолу илә ушаға һамилә галмасын вә нәтиҹәдә дә, онун сүдү зинадан әмәлә ҝәлмәсин).

3- Ушаг, сүдү арвадын синәсиндән әмә (јәни шүшәјә төкүб шүшәдән әммәсин).

4- Сүд халис ола вә башга бир шеј илә гатышдырылмаја. (јәни ушаг арвадын синәсиндән сүд әмәркән, гадынын синәсинә витамин вә.с. кими шејләр сүртмәјәләр ки, ушағын бәдәни мөһкәм олсун)

5- Ушағын һәлә ики јашы тамам олмаја (јәни Һиҹри Гәмәри тарихи илә ики јашы тамам олмаја).

6- Сүд бир кишинин сүдү ола (јәни әҝәр бир гадын бир кишидән һамилә оларса вә синәсинә сүд ҝәләрсә, бу сүд илә ушағы әмиздирә, сонра башга бир киши илә евләнәрсә вә о кишидән дә онун синәсинә сүд ҝәләрсә вә о сүд илә, һәмин ушаға сүд верәрсә бу заман мәһрәмијјәт һасил олмаз).

7- Ушаг хәстәлик үзүндән сүдү ҝери гајтармаја (гусмаја).

8- Ушаг ән азы 24 саат јалныз гадынын сүдүн әмә вә арада һеч бир шеј вә ја башга гадынын сүдү ушаға әмиздирилмәјә, јахуд 15 дәфә ушаға гадынын сүдү әмиздирилә вә бу 15 дәфәнин арасында һеч бир шеј вә ја башга гадынын сүдү ушаға әмиздирилмәјә. Вә јахуд ушаг о гәдәр бир гадынын сүдүн әммәлидир ки, бәдәниндә әтин әмәлә ҝәлмәсинә вә сүмүкләринин мөһкәмләнмәсинә сәбәб олсун.

Сүд әмән ушаг әҝәр оғлан ушағы оларса, ашағыдакы инсанлар она мәһрәм олур

1- Ушаға сүд верән гадын.

2- Ушаға сүд верән гадынын анасы вә бөјүк нәнәси вә...

3- Ушаға сүд верән гадынын баҹылары.

4- Ушаға сүд верән гадынын гызлары вә нәвәләри.

5- Ушаға сүд верән гадынын биби вә халалары.

Диггәт: Ушаға сүд верән гадынын әри ки, сүд онундур “Сүд Атасы” адланыр.

Сүд әмән ушаг, әҝәр гыз ушағы оларса, ашағыдакы инсанлар она мәһрәм олур

1- Ушаға сүд верән гадынын әри ки, сүд онундур вә ушағын Сүд Атасыдыр.

2- Сүд Атасынын атасы вә...

3- Сүд Атасынын оғланлары вә нәвәләри...

4- Сүд Атасынын гардашлары.