Әһли-Бејт (әлејһимус сәлам) – Бејнәлхалг Хәбәр Аҝентлији- АБНА: Исвечрәдә мода гајдасына әмәл едир. Һәр кәс өз ҝејим сечиминдә, һәтта ҝејимсиз белә олмасында азаддыр. Лакин бу, 2025-ҹи илдән етибарән нигаблылара шамил едилмәјәҹәк. Исвечрә буну “бурга гадағасы” адландырыр, лакин “бурга” әрәбләр үчүн садәҹә әнәнәви бир палтардыр вә тәвазөкар тәбиәтинә ҝөрә башга мәншәли мүсәлман гадынлар арасында популјардыр. Бунунла белә, Исвечрә халгынын “бурга гадағасы” адландырдығы “ганун”, 2025-ҹи ил јанварын 1-дән гүввәјә минән нигаб үчүн нәзәрдә тутулмушдур. Бу, Исвечрәнин тәхминән 250.000 мүсәлман әһалисинә өз мәнфи тәсирини едәҹәкдир.
Исвечрә һөкумәтинин сөзләринә ҝөрә, “гадаға” тәјјарәләрә, дипломатик вә консуллуг биналарына шамил едилмир вә үзләр ибадәт јерләриндә вә диҝәр мүгәддәс мәканларда да өртүлә биләр. Бунунла белә, сөһбәт Исвечрәнин мүсәлман сакинләриндән ҝедир! Онлара ҝејимдә сечим азадлығынын верилмәдији бир өлкәдә неҹә јашаја биләрләр? Иронија Исвечрә Конститусијасындадыр ки, “бүтүн инсанлар ганун гаршысында бәрабәрдирләр вә һеч ким ҹинси, ирги, јашы вә әлиллији кими амилләрә ҝөрә ајры-сечкилијә мәруз гала билмәз”...
Бурга вә нигаб мәдәни бир ҝејимдир, лакин бир чох авропалы вә бир нечә асијалы сијасәтчинин нәзәриндә Исламын, хүсусән дә “екстремизмин” символуна чеврилиб. Бунунла белә, Fashion History Timeline-нин мәлуматына ҝөрә, “Ислам етник груплары вә бөлҝәләри арасында өртүнмә шәртләри нәинки фәрглидир, һәм дә форма вә естетика бахымындан да ејни дәрәҹәдә мүхтәлифдир”. Буна ҝөрә дә, нәтиҹәдә, исвечлиләрин бурга адландырдыглары нигабын тахылмасы Halloween-дә, һәмән о шејтанларын, ҹадуҝар вә ҹинләрин шәнинә кечирилән дырнагарасы бајрамда горхунҹ ҝөрүнүшлү маскаларын вә јахуд ишә ҝедәркән Kовид маскасынын тахмаг сечими олдуғу гәдәр бир ҝејим сечимидир.
Нигабларын вә ја исвечрәлиләрин сәһв адландырдыглары кими “бургаларын” гадаған едилмәси идејасы 2021-ҹи илдә ирәли сүрүлүб, лакин сон вахтлара гәдәр һәрәкәтә кечмәјиб. Федерал Шура, "бурга гадағасы"на гаршы позунтуларын гејри-гануни һесаб едиләҹәји вә ҝүнаһкарларын 1000 Исвечрә франкы вә ја 1144 доллар мәбләғиндә ҹәримәләнәҹәји барәдә бәјанат јајыб.
Франса, конститусијаларында бәһс етдикләри “азадлыға” бахмајараг, дүнјәвиләшмә мәгсәдләринә ҝөрә гондарма “дини” палтары гадаған едән илк Авропа өлкәси олмаг шөһрәтинә саһиб олса да, Исвечрә демәк олар ки, дәрһал Франсанын изинә дүшүрәрәк ондан ҝери галмаг истәмир. Ахы неҹә дә олса бу ики өлкә бир-бири илә 600 км сәрһәди вә Исвечрә-Франсыз әразиси дахилиндә олан 200.000 сакини бөлүшүр. Үз өртүјү вә буркалар екстремизми тәмсил едән палтарлар һесаб едилсә дә, онларын садәҹә мәдәни ҝејим олдуғу һеч ағлына ҝәлибми? Үстәлик, Һаллоwеен маскалары вә ја Kовид маскалары кими диҝәр үз өртүкләрини гадаған етмәк һеч ағлына ҝәлибми? Нәдәнсә, бизим инанҹымызын ашкарлығы сәбәбиндән мүсәлманлара бирбаша тәсир едән гадағаларын тәклиф едилмәси вә тәтбиги исламафобијанын башланма һәдди-һүдудуну нүмајиш етдирир. Авропада һәр ики мүсәлмандан бири һәјатларында өзләринә гаршы бир нөв иргчилик вә ја гәрәзли мүнасибәт јашајыр. Ҝәрәк тәәҹҹүб едәсән ки, ахы нијә?!...
Amnesty International билдириб: “Минарәләрә гојулан гадағадан сонра исвечрәли сечиҹиләрин әксәријјәти бир дини иҹмаја гаршы ајры-сечкилијә јол верән вә лүзумсуз олараг горху вә парчаланмаја сәбәб олан тәшәббүсү бир даһа дәстәкләди”.
“Өртүк гадағасы гадынларын азадлығы үчүн садәҹә бир тәдбир дејил, ифадә вә дин азадлығыны позан тәһлүкәли символик бир сијасәтдир”.
Мүәллиф: Rumki Chowdhury
Диггәт: Лүтфән Хәбәрдән Истифадә Етдикдә Мәнбәјә Истинад Един!