Әһли-Бејт (әлејһимус сәлам) – Хәбәр Аҝентлији АБНА: Бир нечә ҝүн әввәл Алманијада азәрбајҹанлы һәкимләрин I Форуму кечирилиб. Алманијада узун илләрдир һәким кими чалышан вә елми наилијјәтләр газанан 100-дән чох сәһијјә ишчиси, еләҹә дә һәким-резидентләр форумда бир араја ҝәлибләр.
Азәрбајҹанлы һәким Ҹавид Фәтуллајев илк дәфә мәһз бу форумда өзүнүн кәшфи нәтиҹәсиндә дүнјада јени үсулла һазырланаҹаг сүни үрәк ҹиһазыны - актив миокардиал дәстәк ҹиһазынын моделини иштиракчылара тәгдим едиб.
Билдирилиб ки, бу моделлә әлдә олунан илкин нәтиҹәләр елм аләминдә үрәк ҹәрраһијјәсинин инкишафы демәкдир.
Ҹавид Фәтуллајев бу барәдә верилән суаллары ҹавабландырыб:
- Һәким, истәрдик өзүнүз барәдә мәлумат верәрдиниз. Нечә илдир Алманијада јашајырсыныз?
- Мән 15 илдән артыгдыр ки, Алманијада јашајырам. Көлн Университетиндә тибб тәһсилими битирмишәм. Тәләбә вахтында елми фәаллығымла сечилдијимә ҝөрә мәһз Көлн Университети Клиникасында кардиоҹәрраһијјә клиникасында мәнә һәким кими фәалијјәтә башламаг шансы верилди. Белә ки, орада ишә башлајанлар арасында ән чох елми тәдгигатлар мүәллифи мән идим.
Бунун Алманија тиббинә, о ҹүмләдән Көлн Университет Клиникасынын кардиоҹәрраһијјә клиникасына бәләд оланлар өзлүјүндә бир уғур олдуғуну тәсдигләјә биләрләр. Чүнки Алманијанын үрәк ҹәрраһијјәсиндә бу мәркәзин өзүнәмәхсус елми-практик јери вар. Һазырда карјерамда олан ирәлиләјишләрлә бағлы Бад Науһеим шәһәриндә фәалијјәтими давам етдирирәм.
- Бу ҝүнләрдә форум кечирилди. Илк дәфә мәһз бу форумда сиз кәшфиниз нәтиҹәсиндә дүнјада јени үсулла һазырланаҹаг сүни үрәк ҹиһазыны - актив миокардиал дәстәк ҹиһазынын моделини иштиракчылара тәгдим етдиниз. Истәрдик бу барәдә данышасыныз.
- Үрәк чатышмазлығындан әзијјәт чәкән хәстәләрин сајы ил-илдән артмагдадыр. Бу хәстәлијин ағыр мәрһәләләриндә хәстәләр үчүн ән оптимал мүалиҹә исә үрәк көчүрүлмәсидир. Тәәссүф ки, сон илләрин елми статистикасы ҝөстәрир ки, хәстәләрин сајы артса да, орган донорларынын сајы дәјишмир.
Бу о демәкдир ки, үрәк чатышмазлығындан әзијјәт чәкән хәстәләрин анҹаг аз һиссәси трансплантасија әмәлијјаты кечирир. Бу вәзијјәт бизи алтернатив мүалиҹә ахтармаға вадар едир.
Актив вә ја динамик миокардиал дәстәјин әсас принсипи ондан ибарәтдир ки, хәстәнин зәифләмиш үрәјинин ганы говма функсијасы үрәк дөјүнтүсү заманы үрәк әзәләсинин кәнардан сыхылараг даһа чох ган говмаға мәҹбур етмәсидир.
Бу, санки әлинизә теннис топуну алараг ону сыхыб бурахмаға бәнзәјир ки, бурада теннис топу јериндә үрәји, ону сыхан әлин јеринә исә актив вә ја динамик миокардиал дәстәк ҹиһазыны дүшүнә биләрсиниз.
- Сүни үрәк ҹиһазы һансы јениликләр ҝәтирәҹәк?
- Бурда ән өнәмли, даһа дәгиг десәк, ингилаби јенилик ондан ибарәтдир ки, бу ҹиһаз ишләјәркән ганла бирбаша тәмасда олмур вә буна ҝөрә дә ганын лахталанмасы вә һәмчинин бунунла әлагәдар олараг мүхтәлиф органларда тромбемболијанын јаранма риски арадан галхыр.
Беләликлә, өзлүјүндә мүхтәлиф рискләр дашыјан гандурулдуҹу дәрманларын верилмәсинә дә еһтијаҹ галмыр.
- Сон илләрдә үрәк-дамар хәстәликләриндән әзијјәт чәкәнләрин сајынын артдығы билдирилир. Сизҹә, беләдирми?
- Доғрудур, үмумиликдә үрәк дамар хәстәликләриндән әзијјәт чәкәнләрин сајы артмагдадыр. Һәтта бир елм адамы кими әлавә едә биләрәм ки, сон елми статистикалара ҝөрә, јахын ҝәләҹәкдә Јер күрәси әһалисинин һәр бешиндән бири үрәк чатышмазлығындан әзијјәт чәкәҹәк.
- Һәким, мүстәгил шәкилдә етдијиниз илк әмәлијјаты хатырлајырсыныз?
- Етдијим илк әмәлијјат аорта гапағынын дәјишдирилмәси иди. Һәјәҹанымы сөзлә ифадә едә билмәрәм. Бахмајараг ки, ассистент олараг дәфәләрлә бу әмәлијјатларда олмушам, амма илк дәфә өзүмүн әмәлијјаты иҹра етмәјим чох фәргли бир һисс иди. Бир инсанын сағламлығына вә һәјатына, өзү дә Алманија кими бир јердә ҹавабдеһ олмағын мәсулијјәтини о заман бир даһа анладым.
- Бир ҝүндә нечә үрәк әмәлијјаты иҹра етмәк мүмкүндүр?
- Әмәлијјатын мүддәти хәстәлијин нөвүндән вә хәстәнин дурумундан асылыдыр. Амма әксәр һалларда бир шунтлама әмәлијјаты тәгрибән 3-4 саат, тәк гапаг әмәлијјаты исә 3 саата гәдәр сүрүр.
- Сизҹә, бир көрпәни, јохса јашлы бир инсаны әмәлијјат етмәк чәтиндир?
- Өмрүнүн һәјат ешги илә бол олан ҝәнҹ јашларыны үрәк ҹәрраһијјәсинә һәср едән бир үрәк ҹәрраһы кими дејә биләрәм ки, истәр көрпә, истәр јашлы инсан олсун, әҝәр әсас мәгсәд сағламлығы горумаг вә ја бәрпа етмәкдирсә, мәсулијјәт ејнидир. Мәһз бу ҹүр јанашма бизләри инкишафа апаран јолун әсасыны тәшкил едир.
Диггәт: Хәбәрдән Истифадә Етдикдә Мәнбәјә Истинад Лазымдыр!